عوارض دندانپزشکی مکیدن انگشت دست و پا در کودکان
مکیدن شست یا مکیدن انگشت پا یا دست توسط نوزادان و کودکان خردسال رفتاری طبیعی و سالم محسوب می‌شود اما لازم است والدین با عوارض دندانپزشکی مکیدن انگشت آشنا شوند. اغلب کودکان این عادت را در حدود سن دو تا چهار سالگی ترک می‌کنند. اثرات و عوارض مکیدن انگشت معمولاً تا قبل از سن هفت سالگی برگشت‌پذیر و قابل اصلاح است، زیرا کودکان تا این سن هنوز دندان‌های شیری خود را دارند. اما در صورتی که کودک بعد از سن هفت سالگی و در زمانی که دندان‌های دائمی او در حال درآمدن هستند همچنان به مکیدن شست ادامه دهد، ممکن است مشکلات دائمی برای دندان‌های او ایجاد شود.
اغلب کودکان را می‌توان با بکارگیری روش‌های خانگی ساده، از مکیدن شست یا انگشتان دیگر بازداشت. اما در صورتی که کودک شما تا حدود سن ۴ سالگی یا بعد از آن هنوز عادت به مکیدن شست دارد می‌توان روش‌های درمانی دیگری از قبیل رفتاردرمانی، استفاده از وسایل بستن شست یا وسایلی برای دهان کودک به کار گرفته شود. همچنین اگر این رفتار کودک باعث نامرتب شدن دندان‌های او شده باشد، می‌توان با استفاده از درمان‌های ارتودنسی این مشکل را برطرف نمود.
چرا کودکان شست خود را می‌مکند؟
نوزادان به طور طبیعی میل به مکیدن چیزی دارند. این میل در کودکان معمولاً بعد از سن شش ماهگی به تدریج کاهش پیدا می‌کند. اما بسیاری از کودکان بعد از این سن همچنان به مکیدن شست ادامه می‌دهند و این کار به آنها احساس آرامش می‌دهد. تا جایی که عادت به مکیدن شست به صورت یک عادت در کودکان یا نوجوانان درمی‌آید و در سنین بالاتر هم برای آرامش یافتن در زمان گرسنگی، ترس، بیقراری، سکوت، خواب آلودگی یا خستگی این کار را انجام می‌دهند. در موارد نادری هم ممکن است کودک بعد از سن ۵ سالگی در پاسخ به محرک‌های عاطفی و احساسی و یا مشکلات دیگری از قبیل اضطراب و استرس، شروع به مکیدن شست خود نماید.
آیا مکیدن شست رفتاری طبیعی است؟
مکیدن شست برای نوزادان و خردسالان رفتاری کاملاً طبیعی است. اغلب نوزادان و کودکان نوپا شست خود را می‌مکند. همچنین ممکن است سایر انگشت‌ها، دست‌ها و یا اشیائی مانند پستانک را بمکند. اما در اغلب کودکان این رفتار به تدریج کم‌رنگ‌تر می‌شود و خودشان در حدود سن ۳ تا ۶ سالگی به طور کامل این کار را ترک می‌کنند.
کودک چه زمانی نیاز به درمان برای ترک عادت به مکیدن شست دارد؟
بسیاری از متخصصان توصیه کرده‌اند که کودک باید در سن قبل از مدرسه یا حتی قبل از آن، عادت مکیدن انگشت در کودکان را ترک کند. کودکانی که عادت به مکیدن شست دارند، در شرایط زیر ممکن است نیاز به درمان برای ترک عادت مکیدن شست با تجهیزات پزشکی و یا بدون تجهیزات پزشکی داشته باشند:
- اگر کودک در حدود سن چهارسالگی یا بعد از آن هنوز در اغلب مواقع به مکیدن شست خود ادامه می‌دهد و یا با شدت و میل زیادی این کار را انجام می‌دهد (پینه بستن نوک شست کودک، نشانه‌ای از مکیدن شدید آن است).
- اگر کودک به خاطر مکیدن زیاد شست، دچار مشکلات دندانی یا گفتاری شود.
- اگر کودک از حضور دیگران احساس آشفتگی، خجالت یا معذب بودن دارد.
آیا مکیدن شست مشکلی برای کودک ایجاد می‌کند؟
مکیدن شست در کودکان زیر ۴ سال معمولاً مشکلی به وجود نمی‌آورد. کودکانی که در حدود سن ۴ یا ۵ سالگی اغلب اوقات شست خود را می‌مکند یا این کار را با شدت زیادی انجام می‌دهند و یا کودکانی که در سن ۶ سالگی هنوز به مکیدن شست خود ادامه می‌دهند، در معرض خطر ایجاد مشکلات دندانی یا گفتاری هستند.
مکیدن شست باعث آسیب دیدن واقعی دندان‌های کودک می‌شود، به طوری که کودکانی که معمولاً شست خود را می‌مکند نهایتاً در آینده به ناهنجاری‌ها و مشکلات دندانی دچار خواهند شد و نیاز به ارتودنسی خواهند داشت.
برخی بیماری های حاصل از مکیدن انگشت
- بعضی از بیماری‌هایی که مکیدن شست می‌تواند برای کودک به دنبال داشته باشد، بی‌نظمی و بدشکلی دندان‌ها است. زیرا مکیدن شست باعث کند شدن روند رشد دندان‌ها می‌شود و در نتیجه کودک در آینده دندان‌هایی خیلی کوچک یا خیلی بزرگتر از حد طبیعی خواهد داشت.
- دندان خرگوشی عارضه دیگری است که ممکن است کودک در آینده به خاطر مکیدن شست به آن دچار شود. این عارضه به صورت دندان‌هایی است که تا حد زیادی به جلوتر از ردیف سایر دندان‌ها فشار داده می‌شوند. این باعث به هم خوردن ترتیب و هم ردیفی دندان‌ها می‌شود. این عارضه معمولاً بعد از آنکه کودک مکیدن شست خود را متوقف می‌کند، به خودی خود اصلاح خواهد شد. اما اگر این عادت در کودک ادامه پیدا کند، به احتمال زیاد برای اصلاح مشکلات ناشی از آن باید از درمان‌های ارتودنسی استفاده شود.
- بیماریهای لثه نیز می‌تواند از دیگر پیامدهای مکیدن انگشت در کودکان باشد. زیرا مکیدن مداوم شست به علت فشاری که به طور مداوم بر روی دندان‌ها وارد می‌کند باعث ضعیف شدن لثه‌ها و کاهش میزان حمایت آنها از دندان می‌شود.
- مشکلات گفتاری که در اثر مکیدن شست در کودک ایجاد می‌شود شامل ناتوانی در تلفظ صحیح حروف «ت» و «د» و نیز فشار دادن نوک زبان به پشت دندان‌های جلو در هنگام صحبت کردن می‌باشد.
عوارض مکیدن انگشت
عوارض دندانپزشکی مکیدن انگشت بسته به شدت مکیدن شست و انگشتان، عامل تعیین کننده‌ای در بروز یا عدم بروز مشکلات دندان می‌باشد. اگر کودک بدون آنکه فشاری بر روی دندان‌ها وارد کند فقط شست خود را در دهان نگه دارد، احتمال بروز مشکلات دندان در او خیلی کمتر از زمانی است که با شدت و میل زیادی شست خود را می‌مکد. در بعضی از کودکانی که شست خود را خیلی زیاد و شدید می‌مکند، برای دندان‌های شیری هم مشکلات زیادی به وجود می‌آید.
مشکل مکیدن شست در کودک چکونه درمان می‌شود؟
- پرت کردن حواس کودک. یکی از روش‌های خانگی برای ترک این رفتار در کودک آن است که والدین کودک قواعدی را برای او وضع کنند و سعی کنند حواس او را پرت کنند تا این کار را انجام ندهد. برای این منظور می‌توانید زمان‌ها و مکان‌هایی که کودک مجاز به مکیدن شست خود می‌باشد را محدود کنید یا پتو و وسایل دیگری که معمولاً کودک در کنار آنها شروع به مکیدن شست می‌کند را کنار بگذارید.
- پوشاندن دستکش، به کودک با بستن شست او با یک بانداژ یا یک تکه پارچه، کمک می‌کند به خاطر بیاورد که نباید شست خود را بمکد.
- جایزه دادن، توجه مثبت و تحسین کودک به خاطر آنکه شست خود را نمی‌مکد، می‌تواند به ترک این عادت توسط او کمک کند. برای مثال، می‌توانید هر روزی که کودک شست خود را نمی‌مکد یک استیکر (برچسب) بر روی تقویم بچسبانید و وقتی تعداد این استیکرها به عددی که از قبل به کودک قول داده‌اید رسید، یک جشن برای فرزندتان بگیرید یا به او جایزه خوبی بدهید.
- کودک خود را به خاطر مکیدن شست سرزنش یا تنبیه نکنید. زیرا این کار فقط باعث کاهش اعتماد به نفس کودک خواهد شد.
اما در هر صورت به خاطر داشته باشید که مکیدن شست در کودکان تا قبل از سن مدرسه، هیچ اشکالی ندارد. اغلب کودکان اگر به آنها فرصت بدهید، خودشان این عادت را ترک خواهند کرد.
راهکارها:
اگر روش‌های خانگی برای ترک این عادت و جلوگیری از عوارض دندانپزشکی مکیدن انگشت در کودک شما مؤثر واقع نشد و شما در خصوص این مشکل فرزندتان احساس نگرانی یا واهمه دارید، راه حل در مرحله اول شامل بحث و گفتگو در مورد این مشکل با کودک و والدین او توسط متخصص می‌باشد. سایر راهکارها شامل موارد زیر است:
- محافظ شست (یا انگشت). متخصصین ارتودنسی ممکن است استفاده از محافظ شست (یا انگشت) که برای جلوگیری از مکیدن شست طراحی شده است را برای کودک شما تجویز کنند. این وسیله به مدت حدود یک ماه توسط کودک استفاده می‌شود و نتایج بسیار خوبی و موفقی حاصل می‌کند.
- کرایب (Crib) دندانی. یک راهکار دیگر برای ترک این عادت، استفاده از وسیله ساده‌ای به نام «کرایب دندانی» است. این وسیله توسط متخصص ارتودنسی بر روی دندان‌های بالایی کودک نصب می‌شود و معمولاً در همان اولین روزی که در دهان کودک قرار می‌گیرد، این رفتار را در کودک متوقف می‌کند.
جهت استفاده از خدمات دندانپزشکی ارزان با مشاورین مهرازکارت تماس حاصل نمائید.
